Gerechtsgebouw Almelo

De Rechtbank Overijssel krijgt een nieuw rechtbankgebouw in Almelo. Het Rijksvastgoedbedrijf organiseerde een aanbesteding voor het ontwerp en de bouw (D&B) van de rechtbank. Civic maakte voor aannemer Binx Smartility het ontwerp, waarmee we tweede werden. Het nieuwe gerechtsgebouw ligt op een prominente locatie; tegenover het monumentale stationsgebouw, pal aan de route naar de binnenstad. Ons ontwerp maakt de rechtspraak toegankelijk door het gebouw goed te verbinden met de context. De vormgeving van de rechtbank past bij de omgeving. Geïnspireerd door het Twenthe Centrum – het andere prominente gebouw in het stationsgebied – heeft het gebouw een voornaam, verticaal karakter gekregen met een klassieke opbouw. Een helder gebaar met een rijke uitwerking.

Een representatieve, tactiele gevel
De Rechtspraak speelt een belangrijke rol in de maatschappij, toch blijft het voor veel mensen een abstract instituut. Daarom is het ontwerp voor de rechtbank niet alleen herkenbaar, maar ook toegankelijk. Geïnspireerd door de architectuurgeschiedenis van de rechtbank, hebben we een gevel ontworpen die niet abstract, maar juist tactiel is, met materialen die je wil aanraken. Een heldere gevel van baksteen en hout met veel diepte en verfijning. Met een royaal gedetailleerde basement dat het gebouw verankerd, met bloemenramen die het publieke karakter van de rechtbank versterkt.

Een uitnodigende entree
Het ontwerp besteedt veel aandacht aan de transitie van de openbare ruimte naar het publieke interieur. De ruimtes die deze overgang begeleiden zijn uitgewerkt als een sequentie. Dit draagt bij aan een meer ontspannen entreeritueel opdat bezoekers zich welkom voelen. Het entreegebied ligt op de hoek; een stedelijke loggia die verwelkomt en toch beschutting biedt. De kolommen lopen door, de gevel zelf springt terug. De bestrating en het plafond lopen door naar binnen. Bij het binnentreden, wordt het perspectief geframed; de architectuur legt de visuele focus op de belangrijke elementen: eerst de balie, daarna richt de blik zicht richting het atrium waar de materialisering en het vele daglicht een genereus publiek interieur ontvouwt.

Een rustig, licht interieur
Ook het interieur bespeelt het spanningsveld van de Rechtspraak: de Rechtbank moet gezag uitstralen, maar tegelijkertijd een prettige omgeving bieden voor mensen die een zitting bijwonen; een ingrijpende gebeurtenis. Het ontwerp doet dit door een atmosfeer te creëren waarin daglicht, circulaire, natuurlijke materialen, en herkenbare elementen een belangrijke rol spelen. Met een ‘aardse’ plint van rammed earth beneden, en een eikenhouten grid dat steeds lichter en luchtiger wordt naar boven toe, met lichte textielbekleding in de tweede linie. Het atrium verwijst naar de architectuur van de gevel, maar is horizontaler en dus meer geborgen van karakter De belangrijke plekken – de bodebalies, de grote deuren naar de rechtszalen – krijgen een architectonisch accent door het donkere notenhout. De niet publieke ruimtes – de kantoren, het restaurant – zijn eenvoudiger uitgewerkt. Hier ligt de focus op rust, functionaliteit en op effectief kunnen samenwerken. De diepe houten kaders verbinden de kantoren met het publieke atrium.

Zittingsalen als stijlkamers
De firmantenkamer uit de oude rechtbank van Almelo krijgt een plek in het nieuwe gebouw. De architectuur van deze kamer vormt ook de inspiratiebron voor de nieuwe rechtzalen. Een aantal basiselementen uit de firmantenkamer komen terug in elke rechtszaal, waarbij sommige elementen per ruimte anders zijn, en andere hetzelfde blijven. Binnen één overkoepelend narratief is er ruimte voor diversiteit. Ook de zittingszalen zijn opgebouwd in drie delen, met een plint, een midden en een plafond. De plint is in alle zittingzalen op dezelfde manier gematerialiseerd. Het unieke karakter van de ruimte zit daarboven. Textiele panelen die in iedere ruimte een eigen kleur en atmosfeer brengen. De panelen verwijzen naar het textiele verleden van Almelo (en natuurlijk de firmantenkamer). Door middel van kleurverloop, bedrukking, en het type textiel krijgt iedere rechtszaal een eigen karakter. Het cassetteplafond integreert techniek en akoestiek en versterkt het hedendaags klassieke uiterlijk van de ruimte.